(0)
fontanna przy pomniku Zamenhoffa. Społecznosc Żydowska, która do drugiej wojny swiatowej stanowiła połowe mieszkanców miasta, dzis
praktycznie nie istnieje. Nie słychac ju¿ jidisz, nie ma czynnych synagog, żydowskich kupców w ratuszu,
dzielnicy Chanajki. Pozostało tylko kilka starych cmentarzy żydowskich - kirkutów, tablic pamiatkowych,
kamienic żydowskich, jak ta, która kiedys nale¿ała do Chaima Nowika, producenta sukna w XIX wieku.
Jedna z ulic w samym centrum miasta nazwano nazwiskiem żydowskiego bohatera z czasów wojny -
Malmeda.
dodane na fotoforum:
sbaska 2009-08-15
........tak, na wyjazdy lubię być przygotowana w szczegółach......... no i raczej chyba zawsze wszystko dobrze "wypalało", bo nie słyszałam nigdy żadnych utyskiwań, że czegoś nie przewidziałam lub źle zaplanowałam.
abi11 2009-08-19
Żydzi osiedlili się w Krynkach już w początkach XVII wieku i w połowie tego stulecia mieli zorganizowaną gminę. W 1662 uzyskali przywilej m.in. na budowę synagogi oraz kupno domów i gruntów, kwestionowany przez mieszczan do czasu zawarcia ugody w 1669, zatwierdzonej następnie przez Augusta III w 1745. Żydzi płacili podatki m.in. na potrzeby miasta i wojska. Podlegali gminie w Grodnie co najmniej do 1766. W roku 1827 zaczęli produkować tekstylia. W 1847 roku było 1846 Żydów. Założono garbarnie zatrudniające żydowskich robotników i tutaj powstał jeden z pierwszych żydowskich związków zawodowych w Polsce. W roku 1897 było już 3542 Żydów (stanowili oni 71% ludności osady). Żywa działalność partii politycznych, m. in. Agudat Syjon. Od 1903 funkcjonowała tu jesziwa, do której uczęszczało 80 uczniów. W Polsce niepodległej założono kilka szkół żydowskich (m.in. hebrajska "Tarbut" już w 1919 roku) i kluby sportowe: "Makabi" i "Bar Kochba".
We wrześniu 1939 roku było tu około 4 tys. Żydów. ...
abi11 2009-08-19
KUŹNICA
Cmentarz
Powierzchnia 1,1 hektara, nie ogrodzony, zdewastowany, zachowało się tylko kilka
nagrobków.
ŁAPY
Cmentarz, na terenie zwanym "Osse"
Zniszczony, brak wszelkich śladów.
MICHAŁOWO
Cmentarz, znajduje się na zachód od osady, w lesie na wysokiej skarpie.
Założony w XIX wieku, powierzchnia 0,1 hektara, nie ogrodzony, zachowało się 25
nagrobków.
MIELNIK
Synagoga, Rynek (pl. Kościuszki)
Zbudowana w pierwszej połowie XIX wieku, przebudowana lub zbudowana na nowo po 1920 roku. Przebudowana po 1945 roku. Obecnie dom prywatny. Tablica informująca o dawnym przeznaczeniu.
Cmentarz, za kopalnią kredy, w lesie
Założony w XIX wieku, powierzchnia 0,7 hektara, nie ogrodzony, poważnie zdewastowany, zachowały się nieliczne nagrobki w głębi lasu. Cmentarz porasta spory sosnowy las.
* * *
W 1533 roku notowana obecność Żydów - dzierżawców komór celnych. Gmina żydowska powstała w połowie XVIII wieku. W 1800 roku mieszkało tu 48 Żydów, w 1921 - 233, po 17 września 1...
abi11 2009-08-19
MILEJCZYCE
Synagoga
Istniała tu drewniana synagoga zbudowana w 1857 roku.
Synagoga, ul. Parkowa 1
Wzniesiona w 1927 roku na miejscu poprzedniej, drewnianej. Swoją funkcję pełniła do 1941 roku. W bocznych pomieszczeniach mieściły się dawniej biura instytucji gminnych: zarządu i sądu. Po 1945 roku główna sala modlitw adaptowana na kino, zaś w dawnej sali sądu umieszczono bibliotekę. Na elewacjach zachowane gzymsy, pod nimi ślady po skutych gwiazdach Dawida.
Cmentarz, ul. Magazynowa
Założony w XIX wieku, powierzchnia 0,2 hektara, nie ogrodzony, zdewastowany, zachowało się około 30 tkwiących w ziemi podstaw nagrobków.
* * *
Pierwsze wzmianki o Żydach pochodzą z końca XVI wieku. Gmina powstała w połowie XVIII wieku. W 1878 roku mieszkało tu 627 Żydów (39,5% ludności), w 1935 - 849 (45%), a po 17 września 1939 - 1275.
Hitlerowcy po wkroczeniu w sierpniu 1941 utworzyli getto, uwięzili w nim 1250 osób, (także z Nurca). 5 listopada wywieźli wszystkich go getta w Kleszc...
abi11 2009-08-19
NAREW
Cmentarz
Założony w XIX wieku, powierzchnia 0,7 hektara, nie ogrodzony, zachowanych 30
nagrobków.
NAREWKA
Synagoga, ul. Szkolna
Drewniana, w czasie wojny sowiecki magazyn wojskowy, następnie spalona. Obecnie na miejscu synagogi stoi dom.
Cmentarz, kilkaset metrów za Narewką, droga na Olchówkę, po lewej stronie drogi, na pagórku. Założony w XIX wieku, powierzchnia 2 hektary, porośnięty lasem sosnowym, fragmenty murowanego ogrodzenia, zachowanych około 200 nagrobków (część pod ziemią). Wiele macew dobrze zachowanych, na ogół proste, raczej pozbawione zdobień.
* * *
W sierpniu 1941 roku w lesie koło Zabłotczyna Niemcy rozstrzelali 500 Żydów z Narewki - wszystkich mężczyzn i chłopców powyżej 16 lat. W miejscu tym znajduje się pamiątkowa mogiła. Kobiety i dzieci hitlerowcy wywieźli w kierunku Prużan i Kobrynia.
NOWODWORCE
Cmentarz, park przy ul. Kalinowskiego (dawniej ul. Sosnowa)
Cmentarz ten był prawdopodobnie najstarszym miejscem pochówku Żydów białostockich....
abi11 2009-08-19
ORLA
Synagoga
Istniała tu w 1616, drewniana.
Synagoga, przy rynku
Orla była niegdyś miastem, własnością Radziwiłłów rodziny w części protestanckiej. Stąd zapewne wzięła się legenda, że tutejsza synagoga była pierwotnie, w XVI w., kościołem ariańskim. W rzeczywistości zbudowano ją dopiero w latach 70-tych XVIII w, przebudowana w XIX wieku. Modlitewnia płonęła kilkakrotnie; po II wojnie światowej była wykorzystywana jako magazyn i popadła w ruinę. Wewnątrz widoczne były rysunki ptaków, arabeski, kwietne girlandy. Istniała tu wspaniała rzeźbiona i polichromowana oprawa aron ha-kodesz (szafa, w której przechowywane były zwoje Tory), zachowała się tylko wnęka w ścianie wschodniej. Synagoga była remontowana, ale tylko na zewnątrz. Na frontonie nad wejściem do synagogi widoczny był hebrajski napis "Jakimże lękiem napawa to miejsce ! Nic tu innego tylko Dom Boży !"
