zegar horyzontalny, 1793 r.
Zegar słoneczny (gnomon) to najstarszy zegar, znany od starożytności. Zegar wskazuje kierunek z jakiego świeci słońce, i jest wyskalowany w godzinach. Wyjątkiem są zegary przenośne (kieszonkowe) mierzące wysokość słońca nad horyzontem. Wskazówka stacjonarnego zegara słonecznego jest wymierzona w Gwiazdę Polarną (a ściślej w biegun północny nieba), dlatego pod różnymi szerokościami geograficznymi tworzy różny kąt w stosunku do poziomu. Dzięki temu zegar wskazuje dokładny czas niezależnie od pory roku. Odległości kątowe pomiędzy godzinami na tarczy zegara nie są jednakowe, aczkolwiek godzina 12 skierowana jest na północ, a godziny 6 i 18 odpowiednio na zachód i wschód. Położenie godzin pośrednich wyznacza się odmierzając kąty przyjmując jako oś wskazówkę, a nie jak w tradycyjnym zegarze oś pionową (stąd drobne różnice).
Zegar słoneczny wskazuje czas słoneczny, ale jest możliwe odpowiednie wyskalowanie tarczy tak, by wskazywał czas urzędowy.
dodane na fotoforum: