Carskie wrota.

Carskie wrota to główne drzwi w ikonostasie, otwierane tylko podczas nabożeństwa. Przechodzić przez nie może jedynie kapłan pełniący posługę oraz car w dniu swojej koronacji.

Pierwotnie były tylko malowane a od XVII w. ażurowo rzeźbione. Na ich skrzydłach występują postacie czterech Ewangelistów lub rzeźbione jest drzewo Jessego a Ewangeliści umieszczeni są na jego tle w okrągłych medalionach. Ewangeliści często wyobrażeni są symbolicznie: św. Mateusz jako człowiek, św. Marek jako lew, Łukasz jako byk i św. Jan jako orzeł. W górnej części wrót przedstawiana jest scena Zwiastowania z Archaniołem Gabrielem na lewym skrzydle i Marią na prawym.

Z lewej strony carskich wrót znajdują się wrota północne, a z prawej wrota południowe (nazywane diakońskimi). Mogą przechodzić przez nie osoby duchowne pomagające w sprawowaniu nabożeństwa. Wrota diakońskie ozdobione są wizerunkami archaniołów Gabriela i Michała lub pierwszych męczenników - diakonów: Szczepana i Wawrzyńca.

Pomiędzy carskimi wrotami a wrotami północnymi umieszczana jest zawsze ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem w przedstawieniu Hodigitria lub Eleusa. Hodigitria (gr. wskazująca drogę, przewodniczka) to Bogurodzica siedząca lub stojąca, która trzyma Chrystusa na lewym ramieniu a prawą ręką wskazuje na jego postać. Chrystus siedzi wyprostowany błogosławiąc prawą ręką, a w lewej trzyma zwój lub księgę. Eleusa (Umileniie) to Matka pochylająca głowę, aby przytulić swój policzek do policzka Syna, który obejmuje ją ręką za szyję. Po prawej stronie carskich wrót umieszczany jest wizerunek Chrystusa Nauczającego , który prawą ręką błogosławi a w lewej trzyma otwartą księgę lub zwój.

Źródło: Wikipedia

Nowica 2008.