(0)
Nazwa niemiecka do 1945 r.Karthäuser Straße
Na odcinku ulicy Kartuskiej w Gdańsku, zwanym niegdyś Krzyżownikami , obowiązuje bezwzględny zakaz zatrzymywania się i postoju w ruchu kołowym. Zawsze panuje tu duży ruch i każdy chce jak najszybciej przedostać się przez to zbyt wąskie gardło komunikacyjne, bądź to ku obwodnicy, bądź też w stronę centrum miasta. Mało kto więc się rozgląda i zastanawia nad historią tego miejsca. Tymczasem przy ulicy Kartuskiej 245 znajduje się bardzo interesująca budowla, będąca pamiątką dawno minionej świetności tego rejonu przedmieścia, do którego przed wiekami przylgnęła nazwa Tempelburg.
Wedle dawnych podań lokalnych w czasach krzyżackich miała tu być jakaś symboliczna świątynia, o którą zakonni rycerze raz w roku toczyć mieli boje podczas urządzanych właśnie w rejonie gdańskiego Emaus turniejów. Kto wie zatem, czy Krzyżowniki, nazwa tej posiadłości nie ma z tym wszystkim jakiegoś związku.
Faktem jest natomiast, że Krzyżacy nadali tę miejscowość zamożnej i wpływowej rodzinie gdańskich patrycjuszy - Boćkom. Nie bez znaczenia jest też to, że ich własnością była położona wyżej wieś Jasień. Płynący z tamtejszego jeziora potok miał się wkrótce okazać przysłowiową żyłą złota. Jego spiętrzone wody poruszały przecież wielkie koła młyna, który tu powstał,
W pierwszej połowie wieku XVI przystąpiono zaś do budowy rurociągu, dzięki któremu gdańszczanie korzystać mogli ze zdrowej wody pitnej. Mogli też dzięki tej kosztownej inwestycji skuteczniej radzić sobie z pożarami.
Wracając zaś do wspomnianej budowli przy ulicy Kartuskiej 245 wyjaśnijmy, że na terenie obecnego Zespołu Szkół Poligraficznych zachował się fragment dawnego kompleksu dworskiego Krzyżowniki. Chodzi nie tylko o wyróżniającą się część szczytową renesansowej fasady, ale również o elementy architektoniczne części podziemnej, w tym o niezwykłej urody, doskonale zachowaną kolumienkę pomieszczenia, służącego do niedawna za kotłownię.
Jak wyglądał siedemnastowieczny dwór Krzyżowniki, tego niestety dokładnie nie wiemy. Jest wszakże faktem historycznym to, że w roku 1623 gościł w nim król Zygmunt III Waza.
źródło tekstu J.Samp "Miasto Magicznych Przestrzeni"
dodane na fotoforum:
