Na dobranoc

Ślaz dziki

Malva silvestris L.

Jest to roślina dwuletnia lub bylina z rodziny Ślazowatych (Malvaceae), występująca w stanie naturalnym w Europie i Azji środkowej. W Polsce pospolita na całym niżu i w niższych partiach górskich na przydrożach, przychaciach i rumowiskach. Niekiedy uprawiana.
Ślaz dziki wytwarza łodygi długości około 1 m, leżące lub wzniesione, rozgałęzione. Liście długoogonkowe, dłoniaste, 3-, 5- lub 7-klapowe. Kwiaty duże, promieniste, purpuroworóżowe z ciemniejszymi żyłkami, osadzone po kilka w kątach liści. Kwitnie od lipca do września.

Surowiec. Do celów leczniczych zbiera się przez całe lato w okresie zakwitania świeżo rozwinięte kwiaty, zrywając je ręcznie bez szypułek i starając się nie zgniatać koron. Suszy się rozłożone cienką warstwą w suszarni naturalnej w cieniu i przewiewie. Otrzymuje się kwiat ślazu — Flos Malyae.
Równowartościowego surowca dostarcza ślaz zaniedbany Malva neglecta Wallr.
Niekiedy zbiera się liście ślazu dzikiego w okresie zakwitania, zrywając je bez ogonków, czyste i wolne od plam. Suszy się w takich samych warunkach jak kwiaty. Liść ślazu dzikiego — Folium Malvae silvesrtris, ma u nas znacznie mniejsze zastosowanie niż kwiaty.

Podstawowe związki czynne. Kwiaty zawierają do 8% śluzu, glikozydy antocyjanowe, jak malwina i delfinidyno-3-glukozyd, kwasy organiczne, fitosterol i sole mineralne. W liściach ślazu znaleziono do 9% śluzu, kwasy organiczne, garbnik i sole mineralne.

Działanie. Zarówno kwiaty, jak i liście ślazu dzikiego są surowcami śluzowymi. Zawarty w nich śluz przechodzi do wyciągów wodnych i powleka błony śluzowe jamy ustnej, gardła i krtani, chroniąc je przed podrażnieniem, łagodzi również kaszel, przywraca ruch nabłonka rzęskowego, ułatwia odkrztuszanie i zmniejsza stan zapalny. Jednak działanie ochronne śluzu ze ślazu dzikiego na przełyk, a zwłaszcza żołądek, jest krótkotrwałe, gdyż szybko następuje hydroliza i utrata jego lepkości.

Liście ślazu mają nieco odmienne działanie niż kwiaty ze względu na obecność garbników. Działają również ściągająco i przeciwzapalnie. Z tego wynika, że są wartościowsze jako płukanki do użytku zewnętrznego na skórę niż częściej stosowane kwiaty. Powinno się zalecać podawanie obu surowców jednocześnie.

Działania niepożądane. Przetwory ze ślazu dzikiego stosowane w zalecanych dawkach nie wywierają szkodliwego wpływu na organizm.

Zastosowanie. Napary lub odwary z kwiatów ślazu stosuje się przede wszystkim w schorzeniach górnych dróg oddechowych, zwłaszcza w nieżycie gardła i krtani oraz w suchym kaszlu ze skąpą wydzieliną, utrudnionym odkrztuszaniu i chrypce. Czasem do płukania jamy ustnej w stanach zapalnych błony śluzowej oraz w zaparciach u osób otyłych./wikipedia/