Pałac Druckich-Lubeckich

Rodowa siedziba osiadłej na ziemi sandomierskiej gałęzi domu książąt Druckich – Lubeckich jest zlokalizowana na północnym brzegu Kamiennej, w miejscu gdzie rzeka przepływając szerokimi meandrami wykształciła cypel. Przepływająca u podnóża Pałacowego Wzgórza Kamienna tworzy tu przełom.
Bałtowski przełom rzeki Kamiennej zwany niekiedy Bramą Bałtowską rozłożony jest pomiędzy Wyżyną Sandomierską a Podgórzem Iłżeckim. Odznacza się niezwykle rzadkim urokiem. Rozlana szeroko w rejonie Ćmielowa, Rudy Kościelnej i Borii rzeka nagle przeciska się między wysokimi wzgórzami. Niespodziewanie przecina przełomem, wapienne wzniesienia. Tuż przed Pałacowym Wzgórzem gwałtownie zakręca w kierunku Wisły.
Pałac w Bałtowie został wzniesiony w stylu modnego wówczas eklektyzmu. Jest budowlą o formach historyzujących. Dostrzegamy w nim między innymi elementy: renesansowe, barokowe, a przede wszystkim klasycystyczne.
Bałtowską rezydencję stanowi budowla wolnostojąca, murowana, podpiwniczona, piętrowa, nakryta czterospadowym dachem. Pierwotnie pałac miał trzy kondygnacje. W styczniu 1926 roku podczas balu wieńczącego polowanie, spłonął dach, drugie piętro i część pierwszego.
Pałac jest wzniesiony na planie prostokąta. Do końca wojny nad głównym wejściem był umieszczony herb rodziny Druckich – Lubeckich, Druck, a pod nim skromny lecz dowcipny napis: „Boże, Ci wszyscy, którzy tu bywają, czego nam życzą, niechaj sami mają”.
Na parterze bałtowskiej rezydencji znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne: dwuczęściowy holl (holl główny i holl z klatką schodową), dwupomieszczeniowy salon, zwany białym pokojem, jadalnia, sala balowa, z oknami na przestrzał, zajmująca całą szerokość działu, a ponadto buduar księżnej, pokój myśliwski, pokój bilardowy, a po pożarze rezydencji, od 1926 roku, także biblioteka, przeniesiona z piętra. Na piętrze były zlokalizowane pokoje dziecinne i gościnne oraz gabinet księcia zwany kancelarią. Kuchnia mieściła się w piwnicach rezydencji.
Na początku XX wieku w świeżo wzniesiony pałac posiadał ponoć 36 pokoi.
Bałtowska siedziba posiadała instalacje: elektryczną, wodno – kanalizacyjną, telefoniczną i grzewczą. Już w
Wnętrze pałacu- stan dzisiejszy

1905 roku książę Aleksander połączył Bałtów drutem telefonicznym z Ćmielowem, Brzóstową, Bodzechowem i innymi dobrami. Wodę doprowadzono do pałacu ze studni głębinowej. Prąd dostarczany do budynku przetwarzała pobliska stacja transformatorowa. Rezydencja posiadała bardzo nowoczesny system grzewczy – centralne ogrzewanie typu podłogowego.
Pałac w Bałtowie ma 44,7 m długości i 26,6 m szerokości. Jego powierzchnia użytkowa wynosi 1430 m2, kubatura 17967 m3.
Ciężkim okresem dla bałtowskiej siedziby była II wojna światowa. Okupanci wywieźli z rezydencji wiele cennych przedmiotów, należących do dóbr kultury. W końcu wyrzucili z pałacu, w sierpniu 1944 roku, całą rodzinę Lubeckich, i zakwaterowali w nim 300 – osobowy batalion. 6 sierpnia tegoż roku Ksawery Lubecki wraz z żoną Jadwigą z hrabiów von Oppersdorffów herbu Kur Czarny i czwórką dzieci opuścił swą siedzibę.
Przez cały okres okupacji rezydencja stanowiła ostoję i przystań dla wojennych rozbitków, głównie z Wielkopolski.
W styczniu 1945 roku w budynku ulokowali się żołnierze sowieccy. Ponoć dla rozrywki strzelali do luster i rzeźb.
W połowie 1945 roku pałac wraz z dobrami bałtowskimi przejęło państwo.
Wkrótce w rodowym gnieździe Lubeckich urządzono prowizoryczną składnicę mienia podworskiego, do której zwożono zabytki ruchome z siedzib ziemiańskich wznoszących się na terenie powiatu iłżeckiego. Władze powiatowe miały ambicje otwarcia w bałtowskim pałacu muzeum terenowego. Projektowana placówka nigdy nie powstała.
Zaraz po wojnie, przez kilka pierwszych miesięcy 1945 roku, w budynku mieścił się posterunek Milicji Obywatelskiej.
Ostatecznie rezydencja Lubeckich została przeznaczona na potrzeby oświaty. W latach 1945 – 1949 działała w niej dwuletnia Żeńska Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego, potem dwuletnia koedukacyjna średnia szkoła rolnicza, następnie od stycznia do lipca 1951 roku jedenastomiesięczna Szkoła Praktyków i Specjalistów. W 1951 roku w obiekcie ulokowano Państwowe Liceum Rolnicze. Oprócz sal lekcyjnych w siedzibie Lubeckich mieścił się także internat oraz mieszkania dla nauczycieli. Dawny folwark pełnił funkcję zaplecza gospodarczego dla placówki. Wkrótce liceum przekształcono w Zespół Szkół Rolniczych, który w 2002 roku przemianowano na Zespół Szkół w Bałtowie.
W połowie lat osiemdziesiątych bałtowska siedziba Lubeckich opustoszała. Jej podwoje zabito deskami. Przez szereg lat użytkowana niezgodnie z przeznaczeniem, a później pozbawiona należytej opieki oraz konserwacji, powoli lecz nieuchronnie podupadała i niszczała. Na remont wciąż brakowało pieniędzy.
Jesienią 2006 roku w bałtowskiej rezydencji rozpoczęto prace porządkowe i renowacyjne. Obiekt ma w niedługim czasie stać się jednym z planów zdjęciowych popularnej polskiej telenoweli „Klan” (jako dworek w Topolinie).

dodane na fotoforum:

• Świętokrzyskie
• Warto zobaczyć
• Bałtów
• Pałace,zamki