Gołoborza miejsca na których nie ma roślinności, wolne od boru, gołe i powstały na wskutek działania lodowca, te na Łysej Górze noszą im. Romana Kobendzy.

Inaczej są to kamienne usypiska, które miejscowa ludność nazwała gołoborzami. Termin ten został przyjęty przez literaturę naukowa, także do określania rumowisk skalnych występujących ponad górna granica lasu (np. Snieżka).

Gołoborza odcinające się jasna plama wśród ciemnej zieleni lasu, wyglądająca jak łysina, dały nazwy najwyżej wypiętrzonym pasmom (Łysogóry) a także dwóm jego najwyższym wierzchołkom (Łysica, Łysiec-Łysa Góra).

Miejscowa ludnosć tworzyła na temat powstania gołoborzy liczne legendy. Jedna z nich powiada, że kiedyś na szczycie Łysicy stał zamek dwóch sióstr. Zazdrość jednej z nich o przybyłego rycerza miała spowodować otrucie drugiej, w czym przeszkodziła opatrzność. Pioruny bowiem rozbiły zamek, pod którego rumowiskiem zginęła wraz z gościem planująca zbrodnię. Ocalała księżniczka Agata, opłakując ich śmierć, zostawiła ślady łez na kamiennych blokach rumowiska skalnego. Płacz był tak duży, że łzy po dzień dzisiejszy zasilają źródełko Świętego Franciszka, powodując lecznicze działanie jego wody.

Inna wersja podaje, że kamienne bloki to nic innego jak stołki czarownic, z których korzystają w czasie odbywających się na Łysicy sejmów zwanych sabatami (główny zjazd odbywa się corocznie w noc świętojańską 23/24 czerwiec).

Gołoborza zajmują w Świętokrzyskim Parku Narodowym powierzchnię ok. 70 ha. Głębokość gołoborzy na północnym stoku Łysej Góry waha się mniej więcej od 6 m. u podnóża góry do 3,5 m. przy szczycie.

dodane na fotoforum:

• Góry Świętokrzyskie
• Krajobrazy polskie
• Świętokrzyskie
• Polskie krajobrazy