Jacek Malczewski inspiracji poszukiwał głównie w polskiej historii, tradycji i folklorze, dopełniając swoje prace oryginalnie interpretowanymi motywami mitologicznymi i wątkami biblijnymi. Sięgał także do antycznych źródeł kultury europejskiej oraz do tematyki śmierci przybierającej postać Thanatosa. Ważnym działem jego twórczości były prace związane ze sferą autobiograficzną, rozumianą jako problematyka egzystencjalna oraz zagadnienia dotyczące artystycznego powołania, natury tworzenia i sensu sztuki. Do jego najbardziej znanych dzieł należą: Introdukcja (1890), Melancholia (1894), Błędne koło (1897) różne wersje tematów Polonia i Thanatos, cykl Zatruta Studnia, tryptyki Ojczyzna (1903), Muzyka (1906) oraz znakomite portrety i autoportrety, często malowane w niecodziennych kostiumach z postaciami alegorycznymi, m.in. portret Aleksandra Wielopolskiego Hamlet polski (1903), Jana Kasprowicza (1903), Władysława Reymonta (1905) czy Autoportret z muzą (1906). Charakterystyczny dla jego twórczości symbolizm ukształtował się po roku 1890. Bez wątpienia tym, co w malarstwie Malczewskiego szczególnie urzeka jest połączenie realistycznej, a niekiedy nawet naturalistycznej, formy z metaforycznym przesłaniem.