Górę Łysice popularnie znaną jako Święty Krzyż przed wiekami szczególnie upodobały sobie czarownice. Podczas organizowanych przez nic sabatów odprawiane były tajemne gusła, trwała piekielna zabawa i tańce. Tak mówią ludowe przekazy, natomiast o takcie istnienia tu miejsca kultu pogańskiego świadczą pozostałości kamiennego wału kultowego z ok. VIII w. otaczającego szczyt góry.







W dzisiejszych czasach Święty Krzyż to miejsce słynące w Polsce i poza jej granicami z klasztoru po benedyktyńskiego oraz przechowywanych w nim Relikwii Drzewa Krzyża Świętego. Klasztor, będący obecnie pod opieką Misjonarzy Oblatów, szczyci się bogatą 1000-lctnią historią. Przybywający tu turyści i pielgrzymi mogą zwiedzić klasycystyczny kościół z XVIII w. oraz kaplicę Oleśnickich, w której znajdują się szczątki Krzyża Świętego, a w jej podziemiach krypta grobowa. Warto wstąpić do Muzeum Misyjnego Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej oraz zobaczyć Wystawę Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Po trudach zwiedzania istnieje możliwość skorzystania z kuchni klasztornej, a w starej aptece obecnie można nabyć tradycyjne leki ziołowe.