Żołądź – owoc dębu (Quercus).

Z botanicznego punktu widzenia żołędzie zaliczane są do orzechów podobnie jak np. owoce kasztana jadalnego i buka oraz orzechy laskowe leszczyny. Żołędzie są owocami pozornymi ponieważ powstają nie tylko z zalążni słupka, ale także z przysadek tworzących ich miseczkę (kupulę).
Żołędzie i liście pod dębem jesienią
Quercus ithaburensis ssp.macrolepis
Zastosowanie

Owoce dębu są cenionym dodatkiem do pasz. Wartość energetyczna 100 gramów żołędzi wynosi 510 kcal (2100 kJ). Oprócz 6% wody zawierają 54% węglowodanów, 8% białka i 32% tłuszczów, w większości nienasyconych. Zawierają też dużo wapnia, fosforu, potasu i witaminy B3. Wysoka wartość paszy opartej na żołędziach wykorzystywana była w średniowieczu w ten sposób, że lasy, w których rosło dużo dębów (także buków) wykorzystywano jako tzw. lasy pastewne, pozwalając w nich paść się świniom.

Gotowanych, a następnie prażonych żołędzi używa się do produkcji napoju podobnego do kawy. Z uwagi na gorzki smak, spowodowany wysoką zawartością taniny w żołędziach, do napoju dodaje się przypraw, takich jak cynamon, imbir czy goździki.

ŻOŁĄDŹ
Rósł sobie
szczęśliwie na dębie
czekając
na odpowiednią chwilę
by samodzielnie powędrować w świat.
Kiedy matczyne liście żegnały go
brakowało
jakoś tej chęci
do przemierzania świata.

Rozglądał się w trawie,
gdzie był codzienny zgiełk,
myśląc co dalej począć ze sobą.
Wówczas dłoń ludzka ujęła go,
dodając mu ręce i nogi,
a potem schowała do torby.
Rozprostował te nowe swoje kończyny
i westchnął
z uśmiechem mówiąc
– Zdobędę cały świat
wędrując z tym dużym
Pomiędzy Łodzią a Krakowem Październik 2003