Historia
Historia sanktuarium w Ludźmierzu jest ściśle związana z kultem MB Ludźmierskiej. Jak mówi najpopularniejsza z legend przez okoliczne torfowiska podróżował kupiec, zbłądził i ugrzązł na mokradłach. Osłabł na siłach, a nie widząc znikąd pomocy zwrócił się o pomoc do Matki Bożej. Obiecał wtedy, że ufunduje ku Jej czci figurkę. Gdy zapadła ciemność kupiec ujrzał w oddali światło. Zaczął iść w tamtym kierunku. Jak się okazało było to światło dobiegające z okien kościoła, w którym tutejsi cystersi odprawiali wieczorne nabożeństwo. I w taki sposób został wybawiony. W podzięce sprawił figurę MB z Dzieciątkiem, która trafiła do kościoła cystersów w Ludźmierzu.
Kościół
Kościół w Ludźmierzu w XX wieku.
Od tej pory do kościoła w Ludźmierzu zaczęli pielgrzymować wierni. Kult MB Ludźmierskiej rozszerzał się wśród okolicznej ludności za sprawą wielu wyproszonych łask. Jednak dopiero w XVII w. fakt ten znajduje oficjalne potwierdzenie w aktach wizytacyjnych kościoła w Ludźmierzu. [1]
Ważną postacią w historii kościoła ludźmierskiego był bp Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. W 1963 r. przyczynił się do uznania przez Watykan miejscowego kultu maryjnego poprzez koronację cudownej figury MB Ludźmierskiej. Wydarzenie to w znaczący sposób rozsławiło ludźmierskie sanktuarium. Kult MB Ludźmierskiej został przeniesiony do innych miejsc w kraju, a także za granicą. Kolejnym ważnym momentem była wizyta Papieża Polaka w Ludźmierzu w 1997 r. Od tej pory Ludźmierz jest ważnym celem pielgrzymek na mapie sanktuariów maryjnych Polski.
W 2001 r. kościołowi w Ludźmierzu został nadany tytuł bazyliki mniejszej.
Sanktuarium w Ludźmierzu, wydatnie rozbudowane i zmodernizowane za obecnego (stan na 2007 r.) proboszcza ks. Tadeusza Juchasa, jest widocznym wyrazem kultu maryjnego na Podhalu.