bydgoski zamek

Zamek wzniesiono z polecenia króla Kazimierza Wielkiego jako jeden z węzłów umocnień północnych rubieży Królestwa Polskiego na linii Noteci i Wisły. Budowa trwała 10-20 lat prawdopodobnie od 1343 r. do przełomu lat 50./60. XIV wieku. W 1346 r., kiedy nastąpiła lokacja miasta Bydgoszczy, na zamku rezydował już burgrabia. Zamek od połowy XIV wieku był siedzibą starostów bydgoskich.

Po śmierci Kazimierza Wielkiego zamek w latach 1370-1377 był własnością królewskiego wnuka, księcia słupsko-szczecińskiego Kazimierza. Książę tutaj zlokalizował swoją kancelarię, dwór i tutaj 2 stycznia 1377 r. zmarł.

Po nim władzę nad zamkiem objął książę Władysław Opolczyk. Warownia wróciła w skład państwa polskiego w 1390 roku.

W czasie wielkiej wojny z zakonem krzyżackim w latach 1409-1410, zamek bydgoski był terenem zaciętych walk. Pod koniec sierpnia 1409 roku, na skutek nieudanego wypadu pod Świecie, znaczna część załogi zamku została wzięta do niewoli, a pozostali obrońcy, nie widząc możliwości obrony, oddali twierdzę bez walki w ręce wojsk zakonnych. Odbicia zamku z rąk krzyżackich dokonał Władysław Jagiełło, szturmując go w ciągu 8 dni, od 28 września do 6 października 1409 r. Tutaj właśnie król podpisał rozejm z wielkim mistrzem krzyżackim Ulrichem von Jungingen, który obowiązywał do 24 czerwca 1410 r. W roku następnym, po wygaśnięciu tego rozejmu, armia Jagiełły i księcia Witolda rozegrały słynną kampanię, w której złamały potęgę militarną państwa zakonnego pod Grunwaldem.

W 1441 roku zamek wraz z miejscowym starostwem został przekazany pod zastaw długu, jaki zaciągnął król Władysław Warneńczyk. Od tego czasu aż do 1600 r. urząd starosty sprawowali wierzyciele królewscy – przedstawiciele rodu Kościeleckich.

Częściowej odbudowy warownia doczekała się w latach 1632-1645, gdy starostą bydgoskim był kanclerz wielki koronny Jerzy Ossoliński. Dostojnik wyłożył wówczas m.in. sumę potrzebną na remont zrujnowanej wieży narożnej oraz budowę system fortyfikacji bastionowych otaczających zamek.

Katastrofę dla warowni przyniosły działania wojenne podczas potopu szwedzkiego (1655-58) Oddziały szwedzkie zajęły twierdzę w sierpniu 1655 r., aby ustąpić z niej pod naporem wojsk Stefana Czarnieckiego w kwietniu 1656 r. W ręce Szwedów zamek ponownie wpadł w maju 1656 r. W październiku 1656 r. nastąpił kolejny szturm wojsk polskich, podczas którego Szwedzi stawiali zacięty opór. Twierdza została wysadzona w powietrze, a eksplozja ładunków wybuchowych zniszczyła skrzydła mieszkalne oraz otaczające wzgórze fortyfikacje bastionowe.

Zamek po zniszczeniach wojennych nie został już odbudowany. W 1773 roku na rozkaz dowódcy miejscowego garnizonu znaczna część pozostałych jeszcze murów i fundamentów została rozebrana, a uzyskany w ten sposób materiał posłużył do budowy koszar pruskich huzarów.

W 1774 r. na terenie dawnego zamku kupcy bracia Schickler, założyli rafinerię cukru trzcinowego, co przyczyniło się do dalszego niszczenia pozostałości po warowni.

W 1794 r. w ruinach warowni bronili się pruscy żołnierze podczas szturmu miasta przez wojsko gen. Jana Henryka Dąbrowskiego.

W XIX wieku ruiny zamku były dalej niszczone, a uzyskiwana z nich cegła posłużyła do budowy wielu obiektów w mieście, zwłaszcza kamienic przy ulicy Długiej. Ostatecznej rozbiórce obiekt uległ w 1895 r. Zasypano także pozostałości fosy, na której miejscu w latach 1900-1903 wybudowano świątynię ewangelicką, dzisiejszy kościół Jezuitów przy Placu Kościeleckich 7. Obecnie w miejscu zniszczonych ostatnich ruin twierdzy znajduje się budynek Przedszkola nr 23, położony na ulicy Przy Zamczysku.