(0)
Klasztor Benedyktynek
Reformacja w Polsce, zwłaszcza w jej północnych województwach, przyniosła katolikom prześladowania i zabór kościołów i dóbr kościelnych. Podobnie było w Grudziądzu, w którym ewangelicy wspierani przez zluteranizowaną radę miejską przejęli kościół farny, najważniejszy dom boży w mieście. W odpowiedzi na prośby katolickiej części mieszkańców wojewoda chełmiński Jan Działyński wraz małżonką Justyną sprowadzają do Grudziądza benedyktynki. Ich przybycie przypieczętował król Zygmunt III Waza, przekazując zakonowi kościół Św. Ducha.
Budowę drewnianego klasztoru w południowo-zachodniej części miasta rozpoczęto w 1631 roku, jednak tuż po ukończeniu jego budowy miasto zostało zajęte przez Szwedów, zaś kościół i klasztor doszczętnie spalone. Przez kilka kolejnych lat benedyktynki zmuszone były rezydować w ich wiejskiej posiadłości w Turznicach. Oględziny strat po szwedzkim potopie jednoznacznie wskazały na konieczność rozbiórki poklasztornych zgliszczy. Wraz z początkiem XVIII wieku przystąpiono do zaprojektowania nowego, tym razem murowanego klasztoru i pierwsze prace budowlane rozpoczęto w 1728 roku. Jako fundament zachodniej części klasztoru wykorzystano fragment średniowiecznych murów miejskich.
Dzięki finansowemu wsparciu rodu Działyńskich budowę ukończono w 1730 roku, zaś rok później wykończone wnętrza przekazano do zasiedlenia zakonnicom. Po dwudziestu latach użytkowania budynku benedyktynki przeprowadziły modernizację i rozbudowę klasztoru, łącząc go z kościołem Św. Ducha i budując przejście pomiędzy kościołem a pałacem opatek. Dzięki przebudowie powstał wirydarz oraz mur otaczający kompleks budynków zakonnych.
Kres sakralnego przeznaczenia klasztoru przynoszą rozbiory Polski. Kasacja zakonu trwa od 1810 do 1836 roku i budynkach poklasztornych pruskie władze lokują szkołę i lokale dla nauczycieli. Kościół Św. Ducha zostaje przekazany gminie ewangelickiej, zaś krużganki i zabytkowy mur z bramkami rozebrano. W latach 40-tych XIX wieku w klasztorze rozpoczęło działalność seminarium nauczycielskie, przeniesione wraz z nauczycielskim seminarium działającym w ratuszu do nowych budynków przy ulicy Legionów (dzisiejsze CKU).
W czasie II wojny światowej pomieszczenia klasztoru służyły za dom starców. Mieszkańcy domu starości przeżyli tragiczne chwile w czasie walk o Grudziądz w lutym i marcu 1945 roku, gdy na klasztor pobenedyktyński spadał grad pocisków wystrzeliwanych przez radziecką artylerię. Budynek uległ całkowitemu spaleniu i tylko dzięki pomocy mieszkańców starówki pensjonariusze domu starców przeżyli wyzwalanie miasta w klasztornych piwnicach. Od 1956 roku klasztor benedyktynek jest siedzibą muzeum.
Klasztor jest budowlą barokową, murowaną i otynkowaną, zbudowaną na planie nieregularnego „L”, nawiązując do ukształtowania terenu. Gmach dwukondygnacyjny, z piwnicami, kryty jest dachem dwuspadowym. Po powojennej odbudowie pomieszczenia znajdują się w układzie jednotraktowym, przy czym korytarz biegnie od strony dziedzińca.
Z zewnątrz klasztor podzielony jest pilastrami doryckimi, zaś okna obramowane są uszakami. Powojenna odbudowa klasztoru bardzo uprościła wiele charakterystycznych dla okresu baroku zdobień, m.in. spływy wolutowe, flankowania sterczynami, zachowały się jednak trójkątne przyczółki.
dodane na fotoforum:
