czy słońce, czy deszcz, zawsze razem

Kawka to liczny i znany w naszym kraju ptak, zamieszkujący głównie miasta i wsie. Jest prawie cała czarna z jasnym karkiem i bokami głowy i charakterystycznymi srebrzystymi tęczówkami oczu. To ptak wielkości gołębia o długości ciała od 30-32 cm. Występuje w całej Europie, północno-zachodniej Afryce a jej zasięg kończy się w środkowej Syberii. Unika jedynie północych rejonów Skandynawii i Rosji. Nasze ptaki są osiadłe natomiast te ze wschodniej Rosji podejmują wędrówki i razem z gawronami przylatują do nas w ogromnych stadach. W zależności od pokrywy śnieżnej wylatują ze swych miejskich noclegowni na pola. W przypadku ciężkiej zimy zdobywają pokarm w pobliżu zabudowy,oraz w parkach a wiele ptaków udaje się też na wysypiska śmieci. Jest to gatunek lęgnący się nie tylko w osiedlach ludzkich ale zakładający gniazda również w szczelinach skalnych, stromych wybrzeżach, oraz w alejach dziuplastych drzew. Najczęściej gnieździ sie kolonijnie lub w mniejszych grupkach i wiele tu zależy od ilości miejsc dogodnych na gniazdo. Są to głównie szczeliny w budynkach, stare wieże, dziuple drzew i nieczynne kominy. Wybierają też kominy użytkowane, co staje sie utrapieniem dla ludzi. Kiedyś na Kresach Wschodnich, koło Grodna (obecnie Białoruś) widywałem siatki założone na kominy, co mnie zdziwiło. Okazało sie,że to zabezpieczenie przed kawkami. Ptaki w "sprytny" sposób potrafią założyć gniazdo w kominie wrzucając patyki, a gdy któryś zaprze sie o ściany, staje sie podstawą budowli. Zaczynają znosić wtedy różnorodny materiał, jak: słomki, siano, szmaty, papiery. Odbywają tylko jeden lęg w roku. Najczęściej w połowie kwietnia składają 3-6 jaj, które samica wysiaduje przez 17-18 dni. Dokarmiana jest w tym czasie przez partnera. Pisklęta przebywają w gnieździe około 30 dni. Pokarm kawek jest bardzo różnorodny, poczynając od owadów, dżdżownic, ślimaków, jaj i piskląt innych ptaków, na owocach i odpadkach kuchennych kończąc. Obyczaje kawek opisał w ubiegłym stuleciu znany przyrodnik,lauerat Nagrody Nobla, Konrad Lorenz. Czytałem jego fascynującą książkę, w której opisuje przyjaźń z kawkami oraz gęgawami, które nie odstępowały go prawie na krok. Gęsi oraz inne zagniazdowniki na skutek imprintingu, po polsku wdrukowania, podążają za każdym ruchomym przedmiotem lub organizmem, który jest przy nich zaraz po wykluciu. Ponieważ Lorenz był z pisklakami od wyklucia został potraktowany jako rodzic. Powodowało to wiele niezwykłych wydarzeń a najbardziej zabawne były takie, na które zapewne 99% pań domu by się nie zgodziło. Otóż, gdy gęsi zauważyły otwarte na pierwszym piętrze okno, zaraz wlatywały do swojego przyjaciela Konrada. Ponieważ już samo przebywanie w zamkniętym pomieszczeniu było dla nich pewnym stresem, niezwłocznie dawały upust swoim odczuciom. Załatwiały się po prostu na dywan, który z czasem przybierał coraz to inne wzorki. Konrad Lorenz odkrył wiele tajemnic z ptasiego życia np. opisał trudne zagadnienia, hierarchi u ptaków żyjących w dużych grupach społecznych. Okazało się, że ptaki stojące wyżej w danej społeczności czyli dominujące, mają nie tylko same przywileje ale i obowiązki. Bronią innych osobników, pełnią wartę, decydują o momencie ucieczki. Badacz odkrył też więzi łączące pary kawek i okazało sie, że młokosy, które wytrzymały razem do roku będą stanowiły później trwałą parę. Na tyle nierozłączną, że nawet w locie starają sie być blisko siebie. Te które "pokłóciły" się wcześniej, rozchodzą się definitywnie. W przypadkach "owdowienia" kawki znajdują innych partnerów. Ile to jeszcze ciekawych zagadek z ptasiego życia pozostaje do rozwiązania? Wbrew pozorom dużo.