(1)
Dzisiejszy kościół pochodzi z fundacji Szczepana Józefa Dwernickiego, budowany w latach 1770-1775. Uroczyście konsekrowany przez biskupa obrządku ormiańskiego z Kamieńca Podolskiego, Jakuba Waleriana Tumanowicza, dnia 29 września 1776r. Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w swojej zasadniczej sylwetce nie ulegał zmianom od czasów ufundowania przez Dwernickiego. Pewne modernizacje przeprowadzone były w XIX i XX wieku, których przyczyną były m.in. pożary w latach 1855 i 1862. Zniszczeniu uległ klasztor, obiekty gospodarcze i zewnętrzne elementy architektoniczne kościoła. W trakcie tych dwóch tragicznych klęsk żywiołowych uszkodzeniu nie uległo wnętrze. Zjawiskom tym przypisano cudowną opiekę Matki Bożej.
Kościół zbudowany został na planie krzyża w stylu barokowym. Korpus trzynawowy w formie bazylikowej z transeptem posiada prezbiterium zakończone prostą ścianą. Dwie wieże boczne usytuowane w płaszczyźnie fasady, a zakończone smukłymi i ażurowymi kopułami, nadają budowli charakter monumentalny. Fronton urozmaicają podcienia, które dostawione zostały do świątyni w roku 1863 przez gwardiana o. Innocentego Nycza. Tenże franciszkanin wybudował podcienia również od strony północnej kościoła. W czasie odpustów i świąt kościelnych ustawiane są w nich konfesjonały do spowiadania wiernych. Frontowe podcienia zakończone są tarasem otoczonym żelazną balustradą. Na przedłużeniach filarów podcieni stoją na postumentach kamienne figury ewangelistów.
Pierwsza i druga kondygnacja fasady w wykształconych blendach upiększona została malowidłami. Na najwyższym polu znajduje się obraz Matki Boskiej Kalwaryjskiej, poniżej św. Kingi, bł. Jakuba Strzemię, malowidła te wykonał w roku 1900, artysta malarz Jan Bogdański. Pierwotnie kościół pokryty był gontem, a obecnie blachą miedzianą. Przed głównym wejściem do kościoła na placu ustawione są dwie figury kamienne: św. Franciszka i św. Antoniego. W podcieniach zawieszone zostały współczesne obrazy: bł. Aniela Salawa, św. Albert Chmielowski, św. Faustyna Kowalska i św. Królowa Jadwiga.
