(6)
Historia Willi Jasny Dom
Willa „Jasny dom” położona przy ul. Świerszcza 2 we Włochach pod Warszawą, powstała na początku lat 30-stych XX wieku na zamówienie ówczesnego Burmistrza Włoch, Franciszka Kosteckiego.
Piękna i okazała kamienica, posiadająca wyraźne cechy stylu modernistycznego, wybudowana została w bezpośrednim sąsiedztwie rozległego parku i stacji kolejowej. Ciekawa architektonicznie bryła stała się niewątpliwą ozdobą centralnej części Włoch.
W maju 1936 roku willa została zakupiona przez notariusza z Pabianic, Józefa Kasperkiewicza, przodka obecnych właścicieli. W maju 1940 roku Kasperkiewicz zamieszkał wraz z żoną Wandą z Witoszyńskich oraz dziećmi, Ireną i Mieczysławem, w mieszkaniu na II piętrze kamienicy.
W latach 1944-1945 w Willi „Jasny Dom” mieszkał również twórca podwalin polskiego lotnictwa, Czesław Maciej Piecewicz-Witoszyński, Profesor Politechniki Warszawskiej i Łódzkiej, założyciel i dyrektor Instytutu Aerodynamicznego w Warszawie.
Rodzina Kasperkiewiczów mieszkała w kamienicy do 29 stycznia 1945 roku, kiedy to z rozkazu Wojennego Komendanta Miasta Włochy zmuszona została do opuszczenia swojej własności.
W 1946 roku Józef Kasperkiewicz rozpoczął swoją blisko 12-letnią walkę
o odzyskanie swojej własności. Zwracał się do Departamentu Kwaterunkowego Wojska Polskiego, Ministra Obrony Narodowej, Rejonowej Komisji Uzupełnień powołując się nie tyle na święte prawo własności, ale na trudną sytuację mieszkaniową, w jakiej rodzina się znalazła.
Niestety, Kasperkiewicz zmarł w 1958 roku, nie odzyskawszy swojej własności.
Do końca lat 80-tych rodzina nie wiedziała, co dzieje się w „Jasnej”. Wiadomo było tylko, że pozostawała pod zarządem Zrzeszenia Właścicieli Nieruchomości.
W latach 90-tych XX wieku wnuk Kasperkiewicza wraz z małżonką podejmują walkę o odzyskanie własności , i tak oto po 2 latach, w 1992 roku Willa „Jasny Dom” powróciła do rąk prawowitych właścicieli.
Sytuacja kamienicy, jednakże, nie była łatwa. Dom był |w stanie postępującej ruiny, zamieszkały w całości przez lokatorów kwaterunkowych, którzy użytkowali również wszystkie pomieszczenia piwniczne.
Aż do końca 1999 roku spadkobiercy nie mieli do dyspozycji żadnego lokalu, ani innego pomieszczenia. Sytuacja uległa poprawie, kiedy po odzyskaniu jednego z mieszkań, właściciele mogli bywać w willi przy okazji remontów lub innych obowiązków administracyjnych.
W budynku nie działo się nic nadzwyczajnego aż do 11 listopada 2000 roku, kiedy to podczas prozaicznej czynności wnoszenia węgla z piwnicy zaprzyjaźnionej lokatorki, właścicielka wraz z córką dokonały, jak się później okazało, przerażającego odkrycia. Ich oczom ukazały się cegły w dużym stopniu zapisane rozmaitymi nazwiskami i kalendarzami, między innymi „Bóg, Honor, Ojczyzna”.
O zaistniałym fakcie powiadomiono Instytut Pamięci Narodowej i już
w grudniu 2000 roku, (po wizji lokalnej prokuratorów i historyków IPN), ponura przeszłość „Willi Jasny Dom” została potwierdzona.
Przez kilkanaście lat właściciele kamienicy walczyli o jej godne upamiętnienie, zwracając się różnorodnych instytucji państwowych z prośbą o pomoc w zachowaniu miejsca o ogromnym znaczeniu nie tylko dla warszawiaków, ale dla całego społeczeństwa.
Niestety bezskutecznie…
Od stycznia 2013 roku zabytkowymi piwnicami zajmuje się Fundacja „Willa Jasny Dom”.
W ramach swojej działalności członkowie fundacji udostępniają piwnice chętnym, współpracują z organizacjami pozarządowymi i szkołami, jak również zwracają się do wielu instytucji z prośbą o pomoc organizacyjną, merytoryczną i finansową.
