Sztynort

Zespół pałacowo-parkowy
Pałac ten dawniej zamieszkiwała rodzina Lehndorfów - jeden z najstarszych w Prusach Wschodnich rodów szlacheckich. Pojawili się oni w tym regionie jeszcze w czasach krzyżackich około 1422 roku i bardzo szybko stali się niezwykle zamożnym i wpływowym rodem.
Pałac Lehndorffów powstawał przez wiele lat. Pierwsza wersja powstała w XVI wieku, kolejna w latach 1554-1572, jednak zasadniczą część budowy przeprowadziła w latach 1689-1691 trzecia żona Gerharda Lehndorffa - Maria Eleonora. Powstał wtedy dwukondygnacyjny budynek z charakterystyczną więźbą dachową. Dębowe schody były ozdobą sieni pałacu. Przepiękne wnętrze z dekoracyjnymi kominkami, malowanymi olejno plafonami i przepięknymi sztukateriami tworzyło niepowtarzalny klimat. Przed budynkiem znajdował się dziedziniec z cudownym widokiem na Jezioro Sztynorckie. W północnej części rezydencji znajdował się spory park. W latach 1650-1680 posadzono słynne sztynorckie dęby. Park okalający pałac był jednym z największych w tamtym okresie. Liczył sobie ponad 18 hektarów. Cały teren był zadbany, ukwiecony, obsadzony wieloma gatunkami drzew. Znajdowały się tam również rzeźby parkowe, natomiast na jednej z polan w 1741 roku powstał zegar słoneczny. W XIX wieku rozbudowano pałac, natomiast w parku powstała neogotycka kaplica i neoklasycystyczna herbaciarnia. Ostateczny kształt pałac uzyskał w latach 1860-1880. Do końca II wojny światowej był siedzibą rodu Lehndorff-Mgowskich. Ostatni właściciel z tego rodu - Heinrich von Lehndorff został zabity w 1944 za udział w spisku na życie Hitlera.
Sztynort był często odwiedzany przez biskupa Ignacego Krasickiego, który w korespondencji opisał ówczesne życie toczące się wokół pałacu. Listy przepełnione są zachwytem nad urokiem oraz niecodzienną atmosferą tego miejsca. Biskup odwiedzając pewnego razu Heinricha Lehndorffa powiedział: "Kto ma Sztynort ten posiada Mazury". Sztynort był także odwiedzany przez Zbigniewa Morsztyna.
W roku 1941 znaczna część pałacu została przejęta przez ministerstwo spraw zagranicznych.
Po wojnie do roku 1983 Sztynort był siedzibą Państwowego Gospodarstwa Rolnego.
W 1979 roku, decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, cały kompleks pałacowy został wpisany do rejestru zabytków województwa suwalskiego.
Od 1998 roku właścicielem całego kompleksu Sztynorckiego jest firma T.I.G.A. MARINA. Niestety, pałac obecnie jest w opłakanym stanie.