źródło NASA Galaktyka

źródło NASA Galaktyka

Galaktyka (z gr. γαλα – mleko) – duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka zawiera od 107 do 1012 gwiazd orbitujących wokół środka swojej masy.

Oprócz pojedynczych gwiazd, galaktyki zawierają dużą liczbę układów gwiazd oraz różnego rodzaju mgławice. Większość galaktyk ma rozmiary od kilku tysięcy do kilkuset tysięcy lat świetlnych. Odległości między galaktykami sięgają milionów lat świetlnych. Istnieje prawdopodobnie około 150 miliardów galaktyk w widzialnym Wszechświecie (choć niektóre badania mówią nawet o 500 miliardach galaktyk, zawierających łącznie około kwadryliona gwiazd). Galaktyka, wewnątrz której znajduje się Układ Słoneczny, to Droga Mleczna. Najdalsza znana obecnie galaktyka to UDFy-38135539 o przesunięciu ku czerwieni z=8,5, odkryto także galaktykę UDFj-39546284 której z=10,3 ale odległość ta nie została jeszcze potwierdzona. Największą znaną galaktyką jest IC 1101.

Aby wytłumaczyć obserwowane efekty (np. grawitacyjną spójność rozległych galaktyk o małej widocznej masie), przypuszcza się, że zasadniczą część masy galaktyk stanowi hipotetyczna ciemna materia, czyli cząstki lub obiekty emitujące zbyt mało promieniowania, by mogły być wykryte. Zgodnie z tym modelem, z obliczeń wynika, że ciemna materia stanowi ponad 90% masy galaktyk. Mimo to jej natura nie jest znana. Istnieją dowody na to, iż w centrum wielu lub nawet wszystkich galaktyk mogą istnieć super masywne czarne dziury.