wspomnienie..........

Zespół Szkół Budowlanych w Zakopanem

(1876-2009)


10 lipca 1876 r. Towarzystwo Tatrzańskie powołuje do życia w Zakopanem Szkołę Snycerską. Pierwszą szkołę zawodową na Podhalu i jedną z najstarszych, kształcących w tym kierunku w Polsce. Po dwóch latach znana jest już pod nazwą Cesarsko-Królewskiej Szkoły Zawodowej Przemysłu Drzewnego, a jej pierwsi dyrektorzy to zniemczony Czech Franciszek Neużil oraz radca cesarski Edgar Kovats. To w tym czasie – pod zaborem austriackim – szkoła zaczyna odnosić sukcesy na wystawach galicyjskich i wiedeńskich. Również wtedy pod wpływem Stanisława Witkiewicza rodzi się styl zakopiański, którego propagatorem jest kolejny dyrektor, pierwszy Polak na tym stanowisku – Stanisław Barabasz. To on spolszcza personel nauczycielski i zastępuje wiedeńskie modele polskimi wzorami. Znany jest również jako pionier nowoczesnego narciarstwa w Polsce. Barabasz zamyka okres galicyjski szkoły i wprowadza ją w okres międzywojenny, kończąc swoją kadencję w 1922 r., już w wolnej Polsce.

W dwudziestoleciu międzywojennym znaczącej reformy dokonuje dyrektor Karol Stryjeński, artysta-rzeźbiarz i wybitny architekt (autor projektu i budowy skoczni na Krokwi), który szkołę zakopiańską z rzemieślniczej na jakiś czas przekształca w artystyczną, zdobywając laury na wystawie paryskiej w 1925 r.

W czasie okupacji, podobnie jak podczas I wojny światowej, szkoła nie zawiesza działalności, zmienia tylko kolejny raz nazwę na „Zawodową Szkołę Góralskiej Sztuki Ludowej”. Niemcy skutecznie obniżają poziom wykształcenia ogólnego i zawodowego, pozwalając jedynie na kopiowanie zabytków góralskiej sztuki, dlatego profesorowie organizują tajne nauczanie.

W 1948 r. nauczyciel rzeźby, Antoni Kenar, przejmuje kierownictwo artystyczne nad działem rzeźby, który przekształca się w Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych i odtąd stanowi oddzielną szkołę, zatracając stuletnią rzemieślniczą tradycję.

W okresie powojennym szkoła, popularnie zwana „Budowlanką”, kilkakrotnie przechodzi reorganizację, zmieniając równocześnie nazwę. W 1951 r. w miejsce Gimnazjum i Liceum Budowlanego zostaje wprowadzona Zasadnicza Szkoła Budowlana, a w 1957 r. powstaje 3-letnia Szkoła Rzemiosł Budowlanych i 3-letnie Technikum Budowlane na jej podbudowie. W 1976 r. zaistnieje jako Zespół Szkół Zawodowych, który rok później otrzymuje imię doktora Władysława Matlakowskiego. Od 1992 r. do dziś szkoła funkcjonuje jako Zespół Szkół Budowlanych im. dra Władysława Matlakowskiego.

Do ważnych osiągnięć minionych dziesięcioleci należy zaliczyć cenne działania i inicjatywy nauczycieli „Budowlanki”, które promowały szkołę w środowisku Podhala. W 1957 r. z inicjatywy Stefana Rogalskiego powstaje klub sportowy „Malta”, uznany za kuźnię sportowych talentów. W 1963 r. Wiesław Białas powołuje do istnienia Amatorski Klub Filmowy. Ten sam nauczyciel w 1969 r. zakłada istniejący do dziś zespół regionalny „Budorze”, który w 1986 r i 1990 r. zdobywa Złotą Ciupagę na Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Rok 1969 r. to szczęśliwa data, gdyż również wtedy powstaje 5-letnie Technikum Budownictwa Regionalnego, jedyna tego typu szkoła w Polsce, do której program autorski opracowują nauczyciele „Budowlanki” pod kierownictwem Tadeusza Stępnia. Istnieje ono nieprzerwanie przez 37 lat aż do roku 2006 r., kiedy to szkołę opuszcza ostatni rocznik absolwentów TBR.

Obecnie, w roku 132-lecia „Budowlanki”, w szkole uczy się 800 uczniów i uczennic, a w skład zespołu wchodzą następujące oddziały:

o Technikum Budowlane

o Technikum Architektury Krajobrazu

o Technikum Urządzeń Sanitarnych

o Zasadnicza Szkoła Zawodowa (zawody: cieśla, stolarz, monter instalacji i urządzeń sanitarnych)