Jędrzejów

Stopniowo ośrodek cysterski w Jędrzejowie zaczął odgrywać ważną rolę już nie tylko w regionie, ale w skali całej Polski. To właśnie mnisi jędrzejowscy rozwinęli na tym terenie przemysł hutniczy, górniczy oraz szklarstwo, a także zorganizowali dużą bibliotekę. Do końca XV w. cystersi zorganizowali 32 grangie ze spichlerzami, rozwinęli 35 młynów. W Laskowie prowadzili na wielką skalę hodowlę bydła i owiec. W pobliżu klasztoru znajdowało się kilkanaście stawów rybnych.

W czasie walk o zjednoczenie ziem polskich cystersi popierali księcia Władysława Łokietka w jego staraniach o koronę Polski. Opat jędrzejowski Gerard I zaprzyjaźniony z Łokietkiem uczestniczył w uroczystości koronacyjnej w 1320 roku. Opat cystersów jędrzejowskich Eustachy Niewstąp uczestniczył kilka razy w Soborze w Bazylei (1431-1445) i tam otrzymał prawo noszenia mitry i innych pontyfikaliów dla siebie i dla swoich następców. Jędrzejowscy opaci posiadali od XV w. tytuł kanoników katedry krakowskiej.

Zakon cysterski skasowano w 1819 r., w 1831 w budynkach poklasztornych powstał szpital wojenny, a ostatni cysters Wilhelm Ulawski zmarł w roku 1855.

Obowiązki duszpasterskie przejęli wówczas oo. reformaci. Gdy w 1870 Jędrzejów utracił prawa miejskie; reformatów usunięto z klasztoru za poparcie powstania styczniowego. Władze carskie umieściły w gmachu poklasztornym seminarium nauczycielskie.

Cystersi wrócili do Jędrzejowa dopiero w 1945 roku. W 1953 klasztor jędrzejowski został podniesiony do rangi przeoratu, a w 1989 nadano mu ponownie rangę opactwa( tekst z internetu)