(1)
Druga połowa XVIII i początek XIX wieku
Po śmierci Augusta III w 1763 pałac utracił status rezydencji królewskiej i podupadł, należąc do kolejnych elektorów saskich, którzy wynajmowali pomieszczenia budynku na biura i mieszkania. 17 kwietnia 1794, podczas Insurekcji Warszawskiej pod Pałacem Saskim od strony wschodniej stoczono z Rosjanami jedną z dwóch największych bitew w stolicy – powstańcy odparli atak silnej kolumny wojsk rosyjskich zmierzającej na odsiecz oblężonemu w pałacu na ul. Miodowej naczelnemu wodzowi armii rosyjskiej Osipowi Igelströmowi.
W latach 1808–1816 pałac Saski był nadal własnością królów Saksonii, jednak gdy na kongresie wiedeńskim Fryderyk August I został zmuszony do zrzeczenia się tytułu księcia warszawskiego, pałac sprzedano rządowi Królestwa Polskiego. Część pomieszczeń przeznaczono na siedzibę Liceum Warszawskiego, do którego w latach 1823–1826 uczęszczał Fryderyk Chopin (jego ojciec był w tym liceum nauczycielem). W 1817 podjęto próby zmiany charakteru budynku i okołopałacowego założenia krajobrazowego; polski architekt Piotr Aigner przedstawił projekt częściowej przebudowy pałacu i ustawienia alei stu kolumn wzdłuż Osi Saskiej. Do realizacji planów jednak nie doszło, gdyż ówczesny namiestnik gen. Józef Zajączek zrezygnował z przebudowy z uwagi na wysokie koszty finansowe przedsięwzięcia.
