Ptak o charakterystycznie krępej sylwetce, kulistym tułowiu z krótkim, zadartym ogonem. Pluszcz posiada gęste upierzenie, które zawsze jest namaszczone wydzieliną pochodzącą z gruczołu kuprowego – tłuszczem, który ptak rozprowadza dziobem po piórach okrywowych. To sprawia, że natłuszczone upierzenie jest nieprzemakalne. Skrzydła krótkie i zaokrąglone, ogon krótki i zadarty. Obie płci ubarwione jednakowo, prawie w całości barwą ciemnobrązową przechodzącą w czerń, prócz białego podgardla, góry brzucha i piersi. Głowa i kark ciemnobrązowe (jaśniejsze), wierzch ciała ciemnoszary, prawie czarny, z lekkim łuskowaniem. Dół brzucha ciemny, czarnobrązowy. Zasiedla bystre górskie strumienie i rzeki, zwykle z urwistymi, zalesionymi brzegami, zimną, czystą wodą oraz najlepiej kamienistym podłożem. Nie jest to jednak jedynie gatunek górski – na nizinach pojawia się na obszarach, gdzie występują strumyki i małe rzeczki o bystrym nurcie. Pojawia się głównie w miejscowościach, gdzie znajdują się mosty, pod którymi może założyć gniazdo. W zimie pozostaje tam, gdzie potoki nie zamarzają.